31.5.2024 - Lê Nguyễn
Sau mấy tháng dư luận dậy sóng, cho đến nay, hiện tượng thầy Thích Minh Tuệ vẫn tiếp tục lôi cuốn sự quan tâm của người dân cả nước, mang lại cho chúng ta nhiều cảm nghĩ khác nhau, vui có, buồn có, tích cực có, tiêu cực có, song nhìn chung, đó là những bài học kinh nghiệm quý giá giúp ta rèn luyện bản thân, sống tốt hơn, trong đời sống xã hội cũng như đời sống gia đình.
Bằng một cái nhìn hạn hẹp, người viết bài này nhận thấy hiện tượng thầy Thích Minh Tuệ gợi ra một số nét như sau:
- Tâm hướng thiện là nét cơ bản trong đời sống tinh thần của người Việt. Hình ảnh hàng trăm, hàng ngàn người chờ đợi, đón tiếp thầy Minh Tuệ bằng tấm lòng ngưỡng mộ, cử chỉ thành kính là một thực tế xuất phát từ cái Tâm hướng thiện tiềm tàng trong lòng mỗi người. Nó không cho các xàm tăng và bọn ăn theo một cơ hội nào để lật ngược tình thế, nó dập tắt ngay tức khắc mọi mưu toan phá bỉnh cuộc hành thiền vĩ đại của các bậc chân tu. Nhiều trang mạng giở trò phá bỉnh đã phải vội vã gỡ bài trước phản ứng cuồng nhiệt của những người có lương tri.
Tuy nhiên, tinh thần hướng thiện của người dân mình chưa có dịp được nhiều bậc chân tu uốn nắn, hướng dẫn, nên đôi khi họ bị lợi dụng vào những trò nhảm nhí của giới xàm tăng. Hình ảnh một xàm tăng thuyết giảng bằng sự tấu hài thô tục mà công chúng vẫn cười lăn, cười bò, cười hả hê, là một trong những hình ảnh đau lòng về nhận thức của người Phật tử trước cái đúng, cái sai của sự tu hành.
- Hiện tượng Thích Minh Tuệ làm lộ rõ sự ngộ nhận cho rằng một nhà tu hành khổ hạnh chỉ lo cho mình, không trực tiếp đóng góp gì cho xã hội. Hình ảnh khắc khổ, đầu trần chân đất của thầy Minh Tuệ, nét khiêm cung trong thái độ, lời nói, sự buông bỏ mọi giá trị vật chất ở đời, đã giáo dục nhiều người trong chúng ta về đạo hạnh của người sống tốt, góp phần giúp công chúng nhận ra đâu là chánh pháp, đâu là tà đạo. Kết quả “thất thu” 75.000 người chiêm bái và cúng dường tại hai chùa Phật Quang và Ba Vàng trong mùa Phật đản năm nay, so với tổng số 125.000 người trong mùa Phật đản 2023, cho thấy hiệu ứng tích cực đó.
- Hiện tượng Thích Minh Tuệ làm lộ mặt hàng ngũ xàm tăng. Có lẽ đến bây giờ nhiều Phật tử mới bật ngữa, hiểu ra rằng đồng hồ Rolex sư đeo, điện thoại Vertu sư cầm, xe hơi Audi sư đi là kết quả của những đồng tiền cúng dường mồ hôi nước mắt của họ. Họ sẽ mang cảm giác của người bị lừa đảo và sẽ tìm đến những nẻo tu mang lại cho họ sự giác ngộ đích thực, thay vì đã làm con tin u mê của bọn lừa dối, phĩnh phờ.
Những xàm tăng dù sân hận đến đâu cũng phải cúi đầu trước lẽ phải. Họ tìm cách cắt xén những buổi thuyết giảng kêu gọi cúng dường, những lời tuyên truyền một thứ “đạo pháp” không có trong bất cứ sách vở nào. Song công chúng cũng cần phải cảnh giác trước phản ứng trả đũa nhắm vào người lương thiện của những kẻ cảm thấy bị mất mát cả vật chất lẫn tinh thần, và hèn hạ nhất là sự trả đũa chính đồng đạo của họ.
- Sự giám sát của công chúng đối với hành tung của giới xàm tăng ngày một chặt chẽ hơn, giúp hạn chế được những toan tính sử dụng sai mục đích tiền cúng dường, từ đó, cơ hội làm những việc công ích cho chùa chiền, quảng bá đạo pháp chân chính sẽ nhiều hơn. Mấy ngày qua, sự kiện “bom hàng” một chiếc xe trị giá hàng tỷ của một kẻ tiêu biểu cho giới xàm tăng, bị dư luận mang ra chế giễu, cho thấy sự khác biệt như nước với lửa giữa vị chân tu theo hạnh đầu đà với những kẻ mượn danh tu hành để sống thừa mứa, ăn trên ngồi trước thiên hạ.
- Hiện tượng Thích Minh Tuệ cho thấy sự bất ổn của một tổ chức Phật giáo chịu sự chi phối của nhiều thế lực trong xã hội. Tổ chức này có những dấu hiệu bao che cho những xàm tăng ma mị, lừa gạt công chúng bằng cách kêu gọi cúng dường để mưu cầu lợi lộc ở kiếp sau. Lớp công chúng bị ma mị đó bị coi như những nhà đầu tư, bỏ vốn ra, nhưng lợi nhuận chỉ là những lời hứa hẹn láo lếu. Những bài giảng xàm xí, đi ngược lại đạo pháp của Phật giáo, được dung túng ngày này qua tháng nọ, trong khi một bậc chân tu nói lời ngay thẳng như thầy Thích Minh Đạo bị kỷ luật ngay chỉ vì một lời nói chưa đủ nghĩa. Người ta có cảm giác là bài nói chuyện của sư Minh Đạo nhằm tán thán sư Minh Tuệ, đã làm phật lòng những kẻ ghen ăn tức ở và họ chực chờ một cơ hội dù là nhỏ nhất để trả đũa.
- Từ sự kiện thầy Minh Đạo, ta đau lòng nhìn thấy nỗi cô đơn của những nhà tu chân chính. Họ không mồm loa mép giải, dụ dỗ, dọa nạt công chúng bằng những bài giảng chỉ nhắm vào “công đức” cúng dường. Họ tu âm thầm, hoạt động Phật sự bằng những đồng tiền cúng dường khiêm tốn của lớp Phật tử cũng thiếu thốn như họ, nhưng tấm lòng trọng nghĩa của họ vô cùng to lớn.
Cho đến ngày thầy Minh Đạo bị “kỷ luật”, hầu hết trong chúng ta mới biết được rằng thầy đang nuôi dưỡng nhiều trẻ em mồ côi, nhiều người già yếu, bệnh hoạn. Thầy không lu loa kêu gọi cúng dường, thầy âm thầm làm những việc có ích cho đời, vì thế “kiếp nạn” thầy vừa trải qua khiến chúng ta ứa nước mắt nghĩ đến sự cô đơn của bậc chân tu. Cũng từ đó, ta tin rằng còn có nhiều thầy Minh Đạo khác đang âm thầm lo cho đạo pháp, vẫn an bần lạc đạo trong nỗi cô đơn của mình. Họ đáng được chúng ta tìm đến, chia sẻ những nhọc nhằn, giúp họ có điều kiện tối thiểu để hoằng dương đạo pháp.
- Trong giới doanh nghiệp làm ăn chân chính, đã có nơi “quay xe”, quyết định dùng những đồng tiền cúng dường vô bổ trước đây để cứu giúp những phận đời bất hạnh trong xã hội, những em bé mồ côi, những người già neo đơn, những người tàn phế bị vứt ra ngoài xã hội sau khi chiến tranh kết thúc. Sự lan tỏa những cảm nghĩ và việc làm chính đáng trong giới doanh nghiệp sẽ có hiệu ứng xã hội vô cùng to lớn, góp phần giáo dục thế hệ trẻ trước những vấn đề quan trọng của đất nước.
- Hạnh tu của thầy Minh Tuệ đã lan tỏa sang các tôn giáo khác, nhiều linh mục Công giáo, tu sĩ Phật giáo Hòa Hảo, tán thán bậc chân tu Phật giáo bằng những nhận định sâu sắc, có tác dụng kết nối niềm tin của tín đồ nhiều tôn giáo khác nhau, gia tăng sự hiểu biết và cảm thông giữa con người với con người, bất luận họ thuộc về tôn giáo nào
- Hiện tượng thầy Thích Minh Tuệ cũng bắt đầu lan tỏa ra ngoài nước. Đó là cơ hội cho thế giới thấy được chân giá trị của một cộng đồng những người Việt Nam tu theo Phật giáo, làm sáng tỏ nhiều vấn đề liên quan đến Phật giáo tại Việt Nam. Mặt khác, nó cũng gián tiếp cho thấy một khía cạnh tích cực trong chính sách về tôn giáo của nhà nước Việt Nam, đối với lòng tín ngưỡng thuần thành của công chúng. Đây là một cơ hội, và cũng là thách thức, cho những người phụ trách về tôn giáo trong bộ máy nhà nước.
Lê Nguyễn
31.5.2024
Chien Nguyen
Tranh của La Thanh Hiền
16.5.2024 - Lê Nguyễn
Trong lịch sử tồn tại của xã hội Việt Nam, hình như từ cả trăm năm qua, chưa từng có hiện tượng một cá nhân không sở hữu tiền bạc, đầu trần chân đất, theo con đường tu khổ hạnh mà lại làm dậy sóng dư luận, cuốn hút sự theo dõi của hàng triệu người như trường hợp của thầy Thích Minh Tuệ.
Hình ảnh thầy Minh Tuệ trái ngược hoàn toàn với hình ảnh nhiều nhà tu khác đang có những ảnh hưởng nhất định trong đời sống tâm linh cũng như trong đời sống xã hội. Một bên buông bỏ tất cả những ràng buộc của cuộc sống ta bà, dấn thân vào con đường khổ hạnh, những mong tìm được sự giác ngộ cho bản thân và cho người khác. Một bên “hoằng dương đạo pháp” bằng cách vận động người mộ đạo cúng dường thật nhiều để xây dựng những kiểng chùa to ngang cung điện các vua chúa ngày xưa.
Nếu tiền cúng dường của người mộ đạo biến thành chùa to, tượng lớn, đủ chỗ cho tín đồ đến chiêm bái, tu tập thì chẳng nói làm chi, đàng này, chúng còn biến tướng thành xe bốn bánh, điện thoại Vertu, đồng hồ Rolex, biến thành chăn êm nệm ấm cho kẻ tu hành. Đó không phải là hoằng dương đạo pháp, mà là lợi dụng đạo pháp để trục lợi.
Trong những đồng tiền cúng dường đó, bao nhiêu đến từ những đại gia bất động sản, tài sản tính bằng ngàn tỷ đồng, bao nhiêu đến từ những người lao động nghèo khổ, vì lòng mộ đạo mà san sẻ chén cơm gia đình để hỗ trợ nhà chùa? Cho dù chúng đến từ đâu thì hành vi biến tiền cúng dường thành vật chất xa xỉ phục vụ cho cá nhân cũng là hành vi trộm cắp trắng trợn: trộm cắp lòng tin, trộm cắp của nhà nghèo ...
Đã đến mức đó, kẻ giả tu còn chưa thấy đủ, thẳng thừng ra giá cho người mộ đạo về những loại tiền được chấp nhận cúng dường, loại nào không, kêu gọi dâng hiến cả nơi dành cho cả gia đình người ta chui ra, chui vào, để đổi lấy sự hứa hẹn mang tính giả trá và lừa gạt. Trong những trường hợp như vậy, sự trâng tráo, vô liêm sỉ là không có một giới hạn nào!
Chính sinh hoạt Phật giáo trong thời gian qua chứa đựng nhiều cái bất cập như vậy mà lòng tin của công chúng mộ đạo bị sứt mẻ khá nhiều, những bức xúc chỉ chờ cơ hội thuận tiện để bùng phát. Và cơ hội đó đã đến bất ngở với hình ảnh vị sư “đầu đội trời, chân đạp đất”, sống trong tình trạng không còn có thể khổ hạnh hơn, mắt sáng, môi tươi, lòng khiêm cung đáng để cho mọi người học hỏi.
Sau khi trải qua cuộc đời khổ hạnh trong bóng tối suốt 4-5 năm dài, đi về Bắc không ai biết, trở về Nam chẳng ai hay, thầy Thích Minh Tuệ bỗng xuất hiện trong thế giới truyền thông như vầng sáng chói lòa, soi tỏ từng hành vi lợi dụng Phật pháp của kẻ giả tu, giúp nhiều người mộ đạo phân biệt rõ đâu là chánh, đâu là tà, góp phần xác định lại giá trị chân chính của sự tu hành.
Tất nhiên, những gì đã xảy ra khiến cho kẻ lợi dụng đạo pháp cảm thấy bất an. Họ thể hiện sự thiếu kiên nhẫn một cách vụng về đến đỗi một người mang tiếng tu hành như ông Thích Chân Quang lại gọi một người tu hành khác là “thằng ba trợn”!
Chiếc mặt nạ rớt xuống, giữa kẻ tự xưng là bậc tu hành với tên tướng cướp không còn có ranh giới nào hết! Dẫu sao, hệ quả này có mặt tích cực của nó, giúp cho nhiều người thấy rõ chân tướng của những kẻ mà họ từng quỳ mọp xuống để dâng lên những đồng tiền mồ hôi nước mắt. Chính sự tỉnh ngộ này đã tạo ra một lớp công chúng biết đặt niềm tin đúng chỗ, biết bảo vệ người và bảo vệ mình.
Buổi sáng ngày 16.5.2024, tại Hà Tĩnh, công chúng phát hiện một sự kiện “khó hiểu”: một người lạ mang áo nhà tu len lỏi vào số người mộ đạo, dâng cho thầy Minh Tuệ mấy quyển sách mỏng. Tất nhiên là thầy Minh Tuệ từ chối và đông đảo công chúng nhanh chóng vào cuộc. Được biết trước khi làm cái việc dâng sách cho thầy, người đàn ông lạ mặc áo tu hành này đã mang theo cả túi sách, phân phát cho công chúng. Tin sơ khởi của giới YouTuber cho biết những tập sách đó có in tên thầy Minh Tuệ lên trang đầu và không được phát hành bởi cơ quan xuất bản chính thống.
Đó là những dấu hiệu ban đầu cho phép chúng ta nghi ngờ đang có một âm mưu gắp lửa bỏ tay người đối với thầy Minh Tuệ. Song điều khiến chúng ta vui mừng là sự tỉnh táo của công chúng, trong đó tất nhiên có cả các YouTuber. Họ vừa hành nghề truyền thông, vừa tham gia vào việc giữ gìn trật tự, an ninh trong toàn khu vực, bất cứ một động tỉnh bất thường nào cũng được họ ghi nhận và đánh giá.
Sự phát hiện ra kẻ lạ mặt mặc y áo tu hành phát không cho công chúng sách in tên thầy Minh Tuệ là chiến tích bước đầu của những người có tâm, là lời cảnh cáo đầu tiên dành cho những kẻ ném đá giấu tay, đồng thời cũng khiến chúng ta lo lắng cho sự an toàn của sư Minh Tuệ.
Đối với thầy Minh Tuệ, cái chết cũng chả có ý nghĩa nào, song với chúng ta, sự ám hại thành công bậc chân tu này sẽ kéo theo sự vùng dậy của những thế lực lợi dụng sự tu hành để làm điều xằng bậy, và như thế, một lần nữa đạo pháp trở thành phương tiện hữu hiệu của những kẻ cướp bóc trắng trợn cả niềm tin lẫn tài sản của người mộ đạo.
***
Chiều nay, văn bản số 151/HĐTS-VP1 ngày 16.5.2024 do người đại diện Giáo hội Phật giáo Việt Nam ký được phổ biến rộng rãi liên quan đến sự tu tập của sư Thích Minh Tuệ. Một lần nữa, cộng đồng mạng dậy sóng, hàng ngàn bình luận được tung ra với chiều hướng nào, ai xem qua cũng có thể hiểu được. Riêng mình nhận thấy trong nội dung văn bản trên có ít nhất mấy điểm cần được bàn lại:
- Ai có quyền xác nhận tư cách tu sĩ Phật giáo của một người công dân? Câu trả lời là không ai có quyền đó cả. Bởi vì quyền tu hành trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật là quyền cơ bản của mọi công dân và người tu theo Phật giáo đương nhiên là tu sĩ Phật giáo, không tổ chức nào có quyền cho phép hay không cho phép người công dân tu tập theo Phật giáo hết. Giáo hội Phật giáo chỉ có quyền xác nhận hay phủ nhận tư cách thành viên giáo hội của một ai đó mà thôi.
- Trong văn bản, câu “ Phật tử tập trung với số lượng đông, cống dàng, vật phẩm, thức ăn và cả tiền ...” không chính xác ở chi tiết về tiền. Sai sót này khó có thể thông cảm được, vì nó có thể tạo ra trong công chúng dư luận cho rằng đây là một sự xuyên tạc trắng trợn nhằm vào mục đích xấu.
- Các nhà sư hoạt động trong hệ thống Giáo hội Phật giáo ai tốt, ai xấu, dư luận công chúng rộng rãi đã phê phán hay nhận định từ lâu, không đợi có sự xuất hiện của tu sĩ Thích Minh Tuệ mới có điều mà người ký văn bản gọi là “xúc phạm” giáo hội. Khi một tu sĩ hành động đúng giáo pháp, đúng đạo lý làm người, không ai có thể phê phán hay xúc phạm, trái lại khi người đó vi phạm đạo lý như lấy tiền cúng dường của người mộ đạo để sống xa hoa, kêu gọi, dụ dỗ người mộ đạo dâng cúng tiền, nhà, tuyên truyền những điều trái ngược với đạo pháp, thì trước hết, giáo hội có trách nhiệm khai trừ những con sâu đó trong nồi canh của mình, không phải đợi công chúng lên tiếng. Trách nhiệm của mình, mình không làm được, xin đừng đổ vấy cho người khác.
Lê Nguyễn
16.5.2024
