 Nhà hoạt động Trịnh Bá Phương trong cuộc gặp với bà Michele Roulbet - Trưởng bộ phận Nội chính phòng Chính trị của ĐSQ Hoa Kỳ - vào ngày 6/2/2020 để trình bày về vụ Đồng Tâm. |
Bà Đỗ Thị Thu, vợ của nhà hoạt động Trịnh Bá Phương, vừa xác nhận với VOA rằng chồng bà đã bị chuyển từ trại giam ở Hà Nội sang Bệnh viện tâm thần Trung ương 1 để giám định tâm thần vì ông Phương giữ im lặng, “không trả lời”, “không hợp tác” khi bị thẩm vấn, điều tra.
“Ngày 19/3/2021 em có đến Trại tạm giam số 1, TP. Hà Nội, họ nói với em rằng chồng em đã chuyển trại. Em có hỏi là chuyển đi đâu, thì họ nói ‘Không biết’. Hôm nay, 22/3/2021, em gọi lại cho bên an ninh điều tra thụ lý vụ án chồng em, họ nói chồng em đã được đưa đi giám định tâm thần, đến trại Bệnh viện tâm thần Trung ương 1”, bà Thu kể lại với VOA.
Nhà hoạt động Trịnh Bá Phương bị bắt cùng với mẹ, bà Cấn Thị Thêu, và em trai – Trịnh Bá Phương – vào ngày 24/6/2020 với cáo buộc “Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” theo Điều 117 Bộ luật hình sự.
Trước đó vào tháng 2/2020, ông Phương đã có cuộc gặp kéo dài khoảng 2 tiếng với đại diện của Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội để trình bày chi tiết về cuộc đột kích vào Đồng Tâm, dẫn đến cái chết của ông Lê Đình Kình và 3 công an vào ngày 9/1/2020.
Ông Phương và gia đình là một trong những nguồn tin chính hiếm hoi bên ngoài nguồn tin nhà nước để cung cấp và cập nhật thông tin từ phía người dân làng ở Đồng Tâm trong thời gian trước và sau khi diễn ra vụ đột kích chết người.
Bà Đỗ Thị Thu cho VOA biết kể từ khi chồng bị bắt, bà đã nhiều lần đi thăm ông Phương và những người thân khác trong gia đình nhưng chỉ được gửi đồ mà chưa bao giờ được gặp mặt ai.
“Em cũng có hỏi tại sao chồng em lại bị chuyển đến đấy (Bệnh viện tâm thần), thì họ bảo là Viện kiểm sát căn cứ một vài lý do như chồng em không chịu hợp tác, ví dụ như họ hỏi gì hay nói gì chồng em cũng không trả lời”, bà Thu cho biết thêm.
Trước khi bị bắt giam, ông Phương từng tuyên bố nếu bị bắt, ông sẽ giữ quyền im lặng cho đến khi gặp được luật sư, tình trạng của ông trước khi bị bắt là hoàn toàn khoẻ mạnh và ông không có ý định tự tử trong lúc bị giam giữ.
Bộ Công an Việt Nam trước đó thông báo theo kết quả điều tra ban đầu, Bộ này xác định “các bị can có hoạt động soạn thảo, đăng tải, phát tán các video clip, bài viết có nội dung bịa đặt, gây hoang mang trong quần chúng nhân dân nhằm mục đích chống nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.
Ông Phương không phải là nhà hoạt động đầu tiên bị chuyển sang bệnh viện tâm thần trong thời gian bị giam giữ. Trước đó, ông Lê Anh Hùng, blogger của Đài VOA, cũng đã bị chuyển vào Bệnh viện tâm thần Trung ương 1. Tin cho hay ông Hùng gần đây bị biệt giam vì không chịu uống thuốc tâm thần. Ông Lê Anh Hùng bị bắt giữ vào tháng 7/2018 với cáo buộc "Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước".
Jackhammer Nguyễn
23-3-2021
 Từ trái sang, bà Cấn Thị Thêu và hai con trai Trịnh Bá Phương và Trịnh Bá Tư. Ảnh cắt từ video clip và MXH |
Hôm qua, bà Phạm Thanh Nghiên, một người hoạt động trong nước, cho biết, ông Trịnh Bá Phương bị đưa đến một bệnh viện tâm thần.
Tôi không hề bất ngờ trước quyết định này của nhà cầm quyền Cộng sản Việt Nam. Đó chỉ là một trong nhiều tiểu xảo mà họ sử dụng để cai trị dân chúng.
Ông Phương là một trong ba người trong gia đình bị bắt vào ngày 24/6/2020, với tội danh bị nhà nước CSVN gán cho là: “Làm, tàng trữ, phát tán và tuyên truyền thông tin, tài liệu vật phẩm nhằm chống nhà nước Việt Nam”. Hai người kia là mẹ ông Phương, bà Cấn Thị Thêu và em trai ông, là Trịnh Bá Tư.
Ông Phương cũng như các thành viên trong gia đình ông, nhất là bà Cấn Thị Thêu, thuộc tầng lớp có nhận thức hiếm hoi trong số nông dân Việt Nam hiện nay. Xuất phát từ việc bị cướp đất, giống như hàng ngàn nông dân Việt Nam khác, họ hiểu được nguyên nhân của mọi nguyên nhân trong thảm trạng xã hội Việt Nam hiện nay, chính là sự độc quyền cai trị của Đảng Cộng sản Việt Nam, cũng như cái gọi là “ý thức hệ” của đảng này.
Chính vì sự thấu hiểu đó, mà sau những lần vào tù ra khám, ông Phương, bà Thêu và cả gia đình ông chuyển từ việc đấu tranh đòi quyền lợi trực tiếp, sang một cuộc đấu tranh bao quát hơn, có quy củ hơn, có lý tưởng hơn. Mặt khác, họ vẫn là những người gần gũi với những nông dân Việt Nam, vì thế họ dễ trở thành những thủ lĩnh của giới nông dân, là điều mà đảng CSVN rất lo sợ. Việc bắt giam cả gia đình ông Phương là điều không làm cho giới quan sát ngạc nhiên.
Điều mà nhà cầm quyền bất ngờ trước những nông dân có ý thức như gia đình ông Phương, là họ trưởng thành trong phong trào dân sự Việt Nam (dù hiện nay phong trào có bị yếu đi rất nhiều), nên họ đối diện với nhà cầm quyền một cách tự tin, như việc ông Phương giữ quyền im lặng của mình, dẫn đến việc ông bị đưa vào bệnh viện tâm thần.
***
Đây không phải là lần đầu tiên người cộng sản áp dụng tiểu xảo này, và là một trong những tiểu xảo mà họ áp dụng với các tù nhân lương tâm.
Tiểu xảo thường thấy là họ bắt người vì một lý do này rồi sau đó kết án, giam giữ vì một lý do khác. Trường hợp ông Phương bị bắt vì lý do “phản động” như “tuyên truyền chống nhà nước”, nhưng nay họ giam ông vì “bệnh tâm thần”, một lý do rất dễ biện hộ khi đối diện với những áp lực từ bên ngoài, hơn là lý do tuyên truyền chống chế độ rất mù mờ mà họ đưa ra ban đầu. Những gì ông Phương đăng tải trên trang Facebook cá nhân của ông rất “hiền lành” so với hàng ngàn trang khác, nhưng họ bắt ông vì ông gần với giới nông dân như tôi trình bày ở trên.
Trường hợp hai ông Cù Huy Hà Vũ và Trần Quỳnh Duy Thức thì lại bị bắt vì lý do mang tính tội phạm hình sự (trường hợp ông Vũ, ông ở trong phòng với một người phụ nữ, với “hai bao su đã qua sử dụng” và gian lận thương mại trong trường hợp ông Thức), nhưng khi đưa họ ra tòa xử sau đó, chính quyền cộng sản buộc họ vào những tội “chính trị phản động” không liên quan gì đến tội danh đã được dựng lên để bắt họ ban đầu. Cả hai người này đều là người có quan hệ rộng, cư trú ở thành thị, bắt họ với những lý do “chính trị” ban đầu sẽ khó thành công hơn.
Khi trục xuất tù chính trị, nhà cầm quyền cộng sản lại thực hiện bằng một tiểu xảo khác, nói rằng người bị trục xuất cần được chăm sóc sức khỏe, cần đoàn tụ gia đình,… vì thế họ “cho phép” những người này ra đi “vì lý do nhân đạo”. Khi thực hiện tiểu xảo này, họ sẽ tiếp tục biện hộ với thế giới bên ngoài là họ không có tù nhân chính trị, không có tù nhân vì lý do tôn giáo…
Một tiểu xảo khác dùng để kềm chế các cuộc biểu tình của người dân chống Trung Quốc xâm lược, hay kỷ niệm các sự kiện có liên quan tới yếu tố Trung Quốc… là họ cho các nhóm công an mặc thường phục, giả dạng làm “quần chúng tự phát”. Tiểu xảo “quần chúng tự phát” được họ sử dụng từ những ngày mới lên cầm quyền, từng thực hiện trong cải cách ruộng đất, cho đến nay.
Tiểu xảo “quần chúng tự phát” cũng được áp dụng trong “hiệp thương, xác nhận tư cách ứng cử viên Quốc hội”, dùng để loại những người tự ra ứng cử làm đại biểu Quốc hội, chứ không được “Đảng cử”. Quần chúng trong tiểu xảo này là tổ chức Mặt trận Tổ quốc, các tổ dân phố,… đem người bị nhắm đến ra đấu tố để loại trừ.
Nhưng đỉnh cao của loại tiểu xảo này chính là việc dựng lên các tổ chức bình phong của Đảng, như thời kỳ chiến tranh Việt Nam, họ dựng lên Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam.
Trong lĩnh vực tuyên truyền ở thời đại mạng xã hội, họ dùng một tiểu xảo mới là, cho phép người dân theo dõi một cách thoải mái các kênh tin vịt ở hải ngoại, hay trong nước, vì tin vịt đánh hạ uy tín của nền dân chủ Mỹ (chuyện các thuyết âm mưu về gian lận bầu cử Mỹ), để đánh gục uy tín của những người chống Cộng. Họ khá thành công trong việc này, như tôi đã trình bày trong bài viết: “Tuyên giáo Việt Nam và các Youtuber hải ngoại: Hai đồng minh bất ngờ”.
Trong các nền dân chủ phương Tây, không phải các chính trị gia không có những tiểu xảo chính trị với các đối thủ của họ, nhưng tam quyền phân lập, cùng với tự do báo chí, đã làm cho họ khó thực hiện được.
Ở Việt Nam hiện nay, cũng như ở Trung Quốc và các nước độc tài (chính quyền quân phiệt Miến Điện buộc tội bà Aung San Suu Kyi, đối thủ chính trị của họ, là … buôn lậu máy bộ đàm), các tiểu xảo này luôn được sử dụng, dưới vỏ bọc “giữ vững an ninh chính trị” và các tiểu xảo trở thành thuộc tính của những xã hội này. Mà khi tiểu xảo bị biến thành dòng chủ lưu của xã hội, thì nhà cầm quyền đang tự hủy hoại xã hội mà họ đang sống.